BADAIA MENDIZERRAREN ZEHARKALDIA ZUATZU KOARTANGO - OROKO HAITZAK

 Oteros (1.038 m.) - Cruz de Ganalto (898 m.) - Oroko Haitzak-Atxabal- (896 m.)

Azken urteotan hainbat mendi txango antolatu dugu Araba aldean (Gasteizko mendiak,. Valderejo, Arkamo mendizerra). Oraingo honetan, iaz egindakoari (Arkamo) jarraipena emateko Badaia mendizerra zeharkatuko dugu, iaz amaitu genuen leku berdinetik hasita (Zuatzu Koartango). Txangoa Oroko haitzetan amaituko dugu.

Arkamo eta Badaia mendizerrak elkarren ondoan daude, eta esan daiteke bata bestearen luzapena dela, mendez mende errekak egindako pasabide estu eta sakon batek baino ez baititu banatzen biak. Pasabide estu horretatik, gaur egun, errekaz beste, trenbidea, errepidea eta autopista ere pasatzen dira.

Mendi irteera honetan hiru mendi katalogatu egingo ditugu. Hauetako bi Badaia mendilerroan: Oteros (1.038 m.) eta Cruz de Ganalto (898 m.), eta gero, Badaiaren Iparraldean, Atxabal- Oroko Haitzak (896 m.)

BADAIA

Badaia mendizerra Gasteiztik gertu egon arren, mendi sistema konplexua da oso, eta daukan ezaugarririk aipagarriena bere konfigurazio geologikoa da; izan ere, han erraz sortzen dira lurpeko kobazuloak. Ehun baino gehiago dago. Gaur, baten bat ikusiko dugu.

Badaiako mugak hauexek dira: Mendebaldean Gasteizko udalerria eta Arabako lautada, Iparraldean, Zuiako bailarea, Hegoaldean Langraitz udalerria eta ekialdean Koartangoko harana. Badaia, goiko partean, meseta zabala da. Mendebaldean, Koartango aldean, amildegiz moztuta amaitzen da, baina ekialdean, artadiz estalitako magalak leunkiro erortzen dira Arabako Lautadarantz.

Euskal Herria zeharkatzen duten gainontzeko mazizo eta mendilerroak ez bezala, Badaia Ipar-Hegoaldea norabidean dago lerrotuta; izan ere, ohikoena Ekialdea­Mendebaldea norabidea baita, Pirineoteako tolesturaren ertzak duen norabidea hain zuzen.

Badaia mendikatean parke eoliko bat eraikitzea onartuta dago. Ikusiko duzuenez, obrak hasita daude, baina gaur egun Arabako Foru Aldundiaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko liskarra dela eta, geldirik daude.

ATXABAL - OROKO HAITZAK

Oroko Haitzak Zuiako bailarean daude. Kareharrizko mendi multzoa da eta bere hormek eskalada egiteko parada ezin hobea eskaintzen dute, Oroko eskalada eskola bertan baita.

Leku eder honetan Oroko Andre Mariaren Santutegia ikusiko dugu. Santutegi hau XII. mendetik da ezaguna eta mendeetan zehar zenbait aldaketa izan ditu. Egungo eraikina XV-XVI. mendekoa da eta bertan Oroko Andra Mari, Zuiako zaindaria dago.

Inguru honetan, 1918. urtean, ]oxemiel Barandiaranek, Brontze Aro bukaerako eta Burdin eta Erdi Aroetan (Ka. VIII. mendetik Ka. 1. mendea arte) erabilitako gotorleku baten aztarnategi bat aurkitu zuen.

TXANGOAREN DESKRIBAPENA

Zuatzu Koartangon hasiko gara eta Portillo Azkarate pasutik sartuko gara Badaiako goiko partera.

Azkaratetik, ekialderuntz joko dugu, Oteros mendiraino. Ikuspegi panoramikoa 360 gradutan.

Badaian, Oterosetik Ganaltora, Hego-Iparraldea norabidea hartuko dugu, beti Gorbeia mendiari begira, Ipar-erreferentzia moduan.

Badaiako Iparraldeko muturrean Cruz de Ganalto mendira helduko gara. Ikuspegi ederra geure aurrean. Zuiako bailarea. Hortxe behean, Aperregi herria, pare-parean Atxabal-Oroko Haitzak, eta pixkat haruntzagoa Murgia herria eta Gorbeia mendia.

Orain, Badaia atzean utziko dugu txango honen bigarren zatian Zuian barrena ibiltzeko eta bailara honen zaindaria den Orora igotzeko. Arnatetik Aperregira jeitsi, herria zeharkatu, eta Oroko haitzetara eta Atxabal mendira altxatuko gara, txangoa Oroko Santutegian amaitzeko. Amaiera ederra txango eder baterako.

GUZTIRA:  5 ordu 33 minutu

OHARRA:  Oteros menditik ikusten diren mendi batzuk: San Lorenzo eta Demanda mendilerroa, Kantauri mendikatea(Toloño, Palomares, San Tirso, Peña Alta), Poblacion, Ioar, Batxikabo, Mota, Kueto, Peña Karria, Salbada mendizerra, Arkamo, Marinda, Gibijo, Gorbeia, Anboto, Udalatx, Aitzgorri, Aratz, Gasteizko mendiak (Zaldiaran, Busto. Arrieta. Ezkibel), etab. Eta Arabako Lautada, Gasteiz, Miranda de Ebro eta askoz gehiago.